Türk
Dil Kurumu sözlüğüne göre basın; Gazete, dergi gibi belirli zamanlarda çıkan yazılı
yayınların bütünü, matbuat anlamını taşımaktadır. Basım işleri ile uğraşan,
gazete veya dergi yayımlayan kişiler ise gazeteci olarak adlandırılırlar. Medya
ise daha ziyade görsel ve işitsel basına verdiğimiz addır.
5187
sayılı Basın Kanunun 2 maddesi f fıkrasında yerel basın tarif edilirken; “Tek bir yerleşim biriminde yayımlanan
süreli yayınlar ile haftada bir veya daha uzun aralıklarla yayımlanan yaygın ve
bölgesel yayınları”[i]
kapsadığı belirtilmektedir.
DÜNYADA VE OSMANLIDA BASINA GENEL
BİR BAKIŞ
Basın
dünyasının başlangıcı ve dar kavramda tanımında yer alan gazetelerin tarihi
takvim başlangıcına dek dayanır. Tarihte bilinen ilk gazete M.Ö. 59 yılında
2.000 kopya olarak Caesar’ın emriyle Roma Senatosunca çıkarılıp imparatorluğun
değişik köşelerine dağıtılan “Acta Diurna”dır.[ii]
15. yüzyılda matbaanın keşfi ise gazete ve dergi yayıncılığında da bir ivmeye
yol açmıştır. Birkaç sayfaya arada bir basılan haber yapraklarını saymazsak;
Johann Carolus’un 1609 yılında yayınladığı “aller
Fürnemmen und gedenckwürdigen Histoire” adlı gazete kâğıt üzerine basılan
ilk gazete olarak kayıtlarda yerini almıştır.[iii]
Osmanlı
Devletinde ise gazete ve gazetecilik tarihi Avrupa’yı iki asır geriden takip
etti. 1727 yılında aslen Yenişehirli olan Şeyhülislam Abdullah Efendi
tarafından verilen fetva ile matbaa ile tanışan Osmanlı devleti ancak XIX.
Yüzyılın başlarında ilk gazetesini yayımlayabildi. Kasım 1816 tarihinde Bağdat
Valisi Kölemen Dâvud Paşa tarafından yayımlandığı ileri sürülen Türkçe-Arapça “Curnalü’l-Irâk” bir yana bırakılırsa
Mehmet Ali Paşa’nın yarı yarıya Türkçe ve Arapça olan ilk sayısı 2 Aralık
1828’de Kahire’de neşredilen “Vekâyi-i
Mısriye”yi Osmanlı Devleti’nin ilk gazetesi olarak kabul etmek mümkündür. Vakâyi-i
Mısriyenin ardından ilk Türkçe gazete Avrupa’daki örneklerine uygun olarak iç
ve dış kamuoyunu daha düzenli ve hızlı bir biçimde bilgilendirebilmek amacıyla
1 Kasım 1831 tarihinde “Takvim-i Vekâyi”
ismi ile yayımlanmıştır.[iv]
Tanzimat’ın
ilanını takip ederek mahalli idareler ile ilgili olarak büyük düzenlemelere
giren Osmanlı Devleti 7 Kasım 1864 nizamnamesi ile vilayet sistemine geçti.
Fransız idare sistemi örnek alarak yapılan düzenleme ile kurulan yeni vilayet
sistemi hiç şüphesiz ki kültür alanında da büyük reformların oluşmasına neden
oldu. Bu süreç içerisinde yapılan en önemli atılımlardan biriside her vilayet
merkezinde bir matbaanın açılmasıdır. Valilik bünyesinde açılan bu matbaalarda
öncelikle kırtasiye işlerine ağırlık verilmiş, ancak bunun yanı sıra
matbaalarda salnameler (yıllıklar), takvimler, dini, edebi ve bilimsel
kitaplarda basılmıştır. Yine aynı
matbaalar kullanılarak birçok ilde “resmi
vilayet gazetesi”de çıkarılmıştır.[v] Bu
dönem içerisinde yayınlanan vilayet gazeteleri ise Osmanlı Devleti’nin ilk
yerel basınının oluşmasının temelini teşkil etmektedir. Anadolu’da ki birçok
ilin ve hatta Ortadoğu’da ki bazı ülkelerin basın tarihleri, bu dönemde
yayımlanan vilayet gazeteleriyle başlamıştır.[vi]
1864
nizamnamesinin ardından Osmanlı toprakları dâhilinde kurulan ilk vilayet
gazetesi Tuna vilayetinde Midhat Paşa’nın ilk adımı atmasıyla kurulan “Tuna Gazetesi” oldu.[vii]
3 Mart 1865 tarihinde Türkçe ve Bulgarca olarak yayınlanan bu gazetenin
ardından 5 Temmuz 1867 tarihinde Anadolu kenti Erzurum’da “Envar-ı Şarkiyye Gazetesi” yayın hayatına başladı.[viii]
Erzurum’un
ardından basımevi kurulan ikinci Anadolu kenti Bursa oldu. 1868 yılı sonlarında
Bursa’da matbaa makinaları kurulup çalışmaya başlamıştı. Matbaanın kurulup
çalışmaya başlamasının hemen ardından ise 8 Şubat 1869’da ilk gazete “Hüdavendigar” yayımlanmaya başlandı.
Bir nevi valiliğin resmi yayın organı olarak yayın yapan gazete Cumhuriyet
döneminde de yayınını “Resmi Bursa”
ve “ Bursa” adlarıyla 1953 yılına dek
sürdürdü.[ix]
 |
| Bursa'nın ilk gazetesi Hüdavendigar |
1849
yılında Türkçe olarak yayınlanan “Vakay-i
Tıbbiye” ve Temmuz 1862 tarihinde Münif Paşa tarafından yayımlanan “Mecmua-i Fünun” isimli dergiler Osmanlı
Devleti sınırları içerisinde yayımlanan ilk süreli dergiler olarak kabul
edilir.[x] Ardından
1 Rebiü’l evvel 1304 (28 Kasım 1886)[xi]
tarihinde Bursa’da ilk özel matbaayı da kuran Feraizcizade Mehmet Şakir Efendi
tarafından Bursa’nın ilk süreli dergisi olan “Nilüfer” yayınlandı.
GENEL VE YEREL OLARAK YEREL BASIN
İnsanoğlunun
ilk döneminden itibaren yaşananları merak etmesi ve anında öğrenme isteği ile
doğan haberleşme eylemi; uygarlığın gelişimine paralel olarak teknolojik,
hukuki, ekonomik ve kültürel olanakları kullanarak günümüzdeki çağdaş basını
ortaya çıkarmıştır. Gerek yaygın gerekse de yerel basının temel işlevi, toplumu
oluşturan bireyleri bilgilendirmek ve onları olan bitenden haberdar etmektir.[xii]
Gelişen
olayları topluma duyuran, bireyin çevresinde yaşananları inceleyip
araştırdıktan sonra yayımlayan ve halkın haber almasını sağlayan yerel basın
kuruluşlarıdır. Olayların neden, nasılını inceleyen yöresel özellikler ile
ilinti sağlayan yerel basın kuruluşu aynı zamanda halkı yönlendirebilen yaptığı
haber ve yorumlar ile toplum içerisinde kanaat oluşmasını sağlayan bir kurumdur
da.
Toplum
içerisindeki yapısal taşı oluşturması bakımından yerel basın okuyucu kitlesine
olan sorumluluğu gereği egodan uzak ben değil biz merkezli bir yayın ile toplum
çıkarları doğrultusunda haber ve yorum yapan bir kuruluştur. Kişilerin kendi
çıkarları doğrultusundan ziyade toplumun yarar ve faydalarını düşünen yerel
basın içerisinde olduğu toplumun gelişmesi ve ilerlemesi için çaba harcar.
Çağdaş
demokrasilerde halkın yönetime iştirak edebilmesinin ve olan biten karşısında
fikir beyan edebilmesinin en önemli araçlarından birisi basın kuruluşları
sayılır. Yerel yönetimlerde de yerelde oluşan sorunların ve yerel yönetimlerin
karar alma süreçlerinde yerel basının yeri oldukça değer kazanır. Vatandaşların
olaylar ve sorunlar hakkında bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi basının
sorumluluğu ile sağlanır. Yerel basın yerel yönetim ile kentte yaşayanlar
arasında bir iletişim kanalı oluşturur.
Yöneten ve yönetilen ilişkisinde kamu hizmetlerinin halka doğru ve
eksiksiz olarak duyurulması, yönetilenin yöneteni denetim altında tutması ve bu
bağlamda kamuoyu oluşturulması yerel basın kuruluşlarının görevidir.
Yerel
Basın yayımladığı haber, fotoğraf, makale gibi ele aldığı konular ile kentin
gereksinimlerini bireylere ilettiği gibi kentteki sosyal ve kültürel
etkinliklere ilişkin aktardığı bilgi ve yayımladığı bu tür makaleler ile
bireylerde “yaşanan yer” olgusunu ve yaşadığı yerin bir parçası olduğu
düşüncesini de kazandırır. Günümüzde yerel basın yöre halkının kimliğini
korumak, yöreye saygın bir kimlik kazandırmak yükümlülüğünü de üstlenmektedir.[xiii]
Yaygın
basına nazaran yerel basın toplumla olan sıkı ilişkileri ve özellikle küçük
kasabaların az nüfuslarında birbirini tanıyan kişilerden oluşması dezavantajını
çok sık yaşar. Anadolu’da küçük bir kasabada basın faaliyeti yürütmek ile çok
nüfuslu bir kentte yerel basın faaliyeti yürütmek çok farklı şeylerdir. Günü
kurtarmanın elinde ki sayıyı çıkarabilmenin ekonomik problemleri ile uğraşan yerel
basında bugün en çok eksikliği hissedilen maddi imkânsızlıklardır. Birçok yerel
gazete resmi ilanlar ile ayakta kalma savaşı verirken birçoğu da sahibinin aynı
zamanda matbaası olduğu için ancak ek kaynaklarla ayakta kalabilme yeteneğine
sahip olur.[xiv]
Ekonomik zorlukların yanında kalifiye personel eksikliği ve kişisel çıkarlar
uğruna kullanılan, özensiz, pek çoğu şişirme bir içerikle hazırlanan, ne yapsa
nasılsa kabul edilen, yeri geldiğinde bir sosyal zırh gibi kullanılır olmasının
ötesine geçememektir.[xv]
Kaynak sıkıntısı çeken birçok yerel basın ise teknolojiyi çok daha gerilerden
izlemeye mahkûm olur.
Yaşadığı
bütün zorlukların ve çilelerin yanında yayınladığı kentin sesi olan gazeteler
özellikle 70’li yıllara kadar ulusal gazetelerin dağıtım ağlarının
sağlıksızlığından, doğru dürüst dağıtım yapılamamasından halkın haber almada en
önemli kaynağı durumunda bulunmuş, halkla bütünleşerek kamuoyu oluşturmada
etkin rol oynamışlardır. 70’li yılların sonunda genel olarak tipo baskıda kalan
teknolojiyi yakalayamayan yerel basın renkli ulusal basının artmasıyla ulusal
basının gölgesine düşmek durumunda kalmıştır.[xvi]
YENİŞEHİR’DE GAZETE VE DERGİ
YAYIMCILIĞI
Dünyada
ve Osmanlıda basının gelişmesini ve yayınlanan ilk gazeteler hakkında öz
bilgileri belirtmiştik. 1609 yılında yayınlanan ilk süreli yayından 202 yıl
sonra 1831 yılında yayınlanan Osmanlı Devletinin ilk gazetesinden 38 yıl sonra 1869
yılında Bursa’nın ilk gazetesinin yayınladığına değindik.
Bursa’nın
ilk gazetesi “Nilüfer”in
yayınlanmasından ancak 90 yıl sonra 29 Eylül 1959 tarihinde Yenişehir basın
çalışmaları ile tanışmış oldu. Yenişehir; gazete ve dergi yayıncılığının ilçeye
epey geç gelmesi bir yana günümüz itibari ile basın faaliyetleri açısından epey
zengin bir ilçe olarak karşımıza çıkmaktadır. Nüfusa oranla çevre ilçelere
nazaran gazete sayımız dikkat çekicidir. Dönem itibari ile süreli olarak ilçede
altı gazete, 2 dergi yayınına devam etmektedir.
İlçede
ilk yayımlanan gazeteden itibaren yayımlanan basın organları ilk sayılarının
yayın tarihi baz alınarak şu şekilde sıralanabilir;
Yenişehir Postası Gazetesi:
Yenişehir basın tarihinin ilk gazetesidir. Aslen İnegöllü olan İstanbul’da
polis olarak görev yaparken emekliliğinin ardından Yenişehir’de görev yapan
ağabeyi Yenişehir Maaarif Memuru (Şimdiki İlçe Milli Eğitim Müdürü) Sabahattin
Özşen’in yanına yerleşen Cevat Özşen tarafından çıkarılmaya başlanmıştır.
 |
| Yenişehir'in ilk gazetesi "Yenişehir Postası Gazetesi"nin 29 Eylül 1959 tarihli ilk sayısı |
İlk
sayısı 29 Eylül 1959 tarihinde çıkan gazetenin logosunun altında “haftalık,
müstakil, siyasi belde gazetesi” ibaresi mevcuttur. Künyesinde; Sahibi Cevat
Özşen, Neşriyat Müdürü S. Pulat Büyüktoğrul, Yazı İşlerini İdare Eden Mes’ul Müdür;
Hasan Yavuz olarak gözükmektedir. İdarehane adresi olarak Yenihal No:2
Yenişehir adresi belirtilmektedir.
Haftalık
olarak yayımlana gazete dört sayfa olarak 28x41 ebadında İnegöl Basımevi’nde
elle dizgi ve motorlu sallama pedal ile basıldığı anlaşılmaktadır. Yayınlanan
ilk sayıya baktığımızda fiyatının 15 kuruş olduğunu görürüz.
İlk
sayısında “Çıkarken” başlığı altında yazılan yazıda amaç olarak mahalli
haberlerin toplanması, dilek ve şikâyet konusu olabilecek olayların ilgililere
aksettirilmesi ve kasabanın sanat, fikir, kültür hizmetlerine katkı
sağlayabilmek gayreti ile bu yayını çıkarmaya başladıkları belirtilmektedir.
Demokrat
Parti çizgisinde yayın yapan gazete; dönemin Yenişehir Demokrat Parti ileri
gelenlerinden Merhum Doktor Ahmet Esin ile partinin genç kanadını temsil eden
1958 seçimleri ile Demokrat Parti’den Belediye Başkanı seçilen Merhum Şakir
Üntut ve arkadaşları arasındaki çekişme sırasında yayın hayatını devam
ettirmiştir. Siyasi çekişmelerin sona ermesi neticesinde yayın hayatı da son
bulmuştur.
Yenişehir
Postası 19 Ocak 1960 tarihinde yayınlanan 17. sayı ile yayın hayatını
bitirmiştir. Gazetenin 15. ve 16. sayıları hariç tüm sayıları Ali Bilgiç’e ait kişisel
özel arşivde muhafaza edilmektedir.
 |
| Hakikat Gazetesi 15 Şubat 1960 tarihli ilk sayısı |
Hakikat Gazetesi: İlçede
yayın hayatına başlayan ilk gazetenin kapanmasının ardından bir ay geçmeden
yayımlanmaya başladı. Yenişehir’in ikinci gazetesi olma unvanını taşıyan “Hakikat Gazetesi”nin ilk sayısı 15
Şubat 1960 tarihinde yayımlandı. İstiklal Caddesi üzerinde bakkallık yapan
Hakkı Üzüm ve Aslen Yenişehirli olup Bursa’da gazetecilik yapan Nevzat Metin’in
sahipliğinde çıkarılan gazetenin Başyazarlığını yine Nevzat Metin yaparken
Mes’ul Müdürlüğünü ise Bursa Ziraat Okulu’nu bitirmiş genç ziraat teknisyeni
Mehmet Mekir üstlenmekteydi.
Logosunun
altında “Haftalık, siyasi, müstakil gazete” ibaresi bulunan Hakikat 28x41
ebadında, dört sayfa olarak elle dizilip tipo sistemi ile Bursa’da bulunan
Karaman Matbaasında basılmaktaydı. İlk sayısında fiyatının 15 Kuruş olarak
belirlendiği gazete haftada bir gün Salı günleri yayımlanmakta idi. Künyesinde
idarehane adresi olarak ise istiklal Caddesi No:48 Yenişehir adresi
gözükmektedir.
Gazetenin
ilk sayısında “Başyazı” sütunu altında “Gazete ve Gazetecilik” başlığıyla
Nevzat Metin imzası ile yayınlanan yazıda “Burada hep birlikte memleket
dertlerini münakaşa ederek vatanımıza, cemiyetimize faydalı olamaya
çalışacağız” denilmektedir. Gazetenin mevcut sayılarında Yenişehir Havaalanı
İnşaatına ait istimlak ilanlarının bolca yer aldığı gözükmektedir. Bu
ilanlardan gelen maddiyat ile ayakta duran gazetenin ilk sayısında yer alan
“Taşra Gazeteleri resmi İlan Alacak” başlığı da dikkat çekicidir.
Koyu
bir Demokrat Partili olan Hakkı Üzüm ve bir dönem Bursa’da Millet Gazetesinde
de çalışan Nevzat Metin’in çıkardığı bu gazete 9 Mayıs 1960 tarihinde
yayımlanan 12. sayısı ile yayım hayatını sonlandırmıştır. Nevzat Metin’in erkek
kardeşi olan Necati Metin ise 4 Haziran 1962 tarihinde Orhangazi’nin ilk
gazetesi olan “Yeni Orhangazi Gazetesi”ni kurmuştur.
27
Mayıs ihtilalinin ardından tekrar gazete çıkarmayan Merhum Hakkı Üzüm’ün
Yenişehir Ticaret ve Sanayi Odası ve Yenişehir Ziraat Odası’nın kurulmalarında
önemli emekler sarf etmiş Ziraat Odası Genel Sekreterliğinden emekli olduktan
sonra mütevazı bir yaşam sürmüştür. Mehmet Mekir ise 1960 yılından sonra bir
müddet Bilecik’de ziraat teknisyeni olarak çalışmış, daha sonra Yenişehir’de
zirai ilaç bayiliği yapmaya başlamıştır. Renkli ve sevilen bir kişiliği olan
Mekir 2018 yılı sonlarında vefat etmiştir.
Toplamda
12 sayı yayınlanan gazetenin tüm nüshalarından oluşan koleksiyonu Ali Bilgiç’e
ait özel arşivde muhafaza edilmektedir.
Yenişehir Postası Gazetesi (2):
Yenişehir’in üçüncü gazetesi olarak 1961 yılında yayımlanmaya başladı. Gazetenin
kurucuları Yenişehirli idealist gençlerden oluşmaktaydı. Yenişehirli Yoğurtçu
Malik Ağa’nın oğlu Hukuk Fakültesi mezunu Hulisi Çoşkun, Vural Ahı ve Tabakhane
Mahallesinden İsmail Sır’ın oğlu Osman Sır gazetenin sahipliğini
üstlenmekteydiler. Gazetenin sorumlu müdürlüğünü ise aslen Yenişehir’in
Çeltikçi Köyünden olan Erkek Lisesinden yeni mezun olmuş idealist genç Osman
Bektaş üstlenmişti.
İlçenin
ilk gazetesi ile aynı ismi taşıyan gazete; 28x41 ebadında 4 sayfa olarak
haftada bir yayınlanan gazete önceleri el dizgisi ve tipo baskı tekniği ile
Bursa’da Yeşil Bursa Basımevi’nde sonra da İnegöl’de İnegöl Basımevi’nde
basılmıştır. Gazetenin logosunun altında “Haftalık Müstakil Siyasi Gazete”
ibaresi bulunmakta idi.
27
Mayıs Devrimi’nin getirdiği özgürlük ortamına destek olabilmek amacıyla
çıkarılan gazete uzun ömürlü olamamıştı. Yayını iki ay kadar süren gazete bu
süre sonunda ilçede muhasebecilik yapan Burhan Gençalp tarından devralındı.
Malesefdir ki yayımlanan sayıların bir örneği mevcut değildir.
Gazetenin
yayın hayatını sonlandırmasının ardından Hulisi Çoşkun yargıçlıktan emekli
olmasının ardından yerleştiği Gemlik’te serbest avukatlık yapmaya devam
etmektedir. Osman Sır gazete macerasından sonra İstanbul’a yerleşmiş uzun
yıllar muhasebecilik görevi yaptıktan sonra emekli olup İstanbul’da ikamet
etmeye devem etmiştir. Vural Ahı ise hem memuriyetini, hem de gazeteciliğini
ailece göç ettikleri İstanbul’da sürdürmüştür. Devlet memurluğu sırasında
gazete ve mizah dergilerine siyasi içerikte gülmece türünde yazılar yazan Ahı;
bir müddet Politika, Demokrat, Günaydın, Güneş, Sabah ve Hürriyet Gazetelerinde
çalıştı. Uzun bir süre Cumhuriyet’te ve Bilim Teknik Dergisi’nde sağlık üzerine
yazılar yazdı. 1992 yılında Çağdaş Gazeteciler Derneği tarafından, “Daha iyi
yaşam düşü, genç kızların tuzağı” inceleme dalında birincilik ödülüne layık
görüldü. Ayrıca Tıp Konsey Birliği’nin verdiği sağlık haberleri ve Araştırma
dizi yazılarında iki ödül sahibi oldu.
Gazetenin
sorumlu müdürü Osman Bektaş ise kısa bir dönem vekil öğretmenliğin ardından
Özel İdare memurluğu yapıp Yenişehir Özel İdare Müdürlüğünden emekli oldu.
Renkli bir kişilik olan Osman Bektaş milli güreşçiliğinin yanında emekli
olduktan sonra Doğru Yol Partisi’nden bir dönem İl Genel Meclis Üyeliği
görevinde bulundu. 25 Nisan 1992 tarihinde ise vefat etti.
 |
| Şehrin Sesi Gazetesi |
Şehrin Sesi Gazetesi: Yayımına
son veren Yenişehir Postası Gazetesi’ni devralan Muhasebeci Burhan Gençalp
gazetenin ismini “Şehrin Sesi” olarak değiştirip yayımlamaya devam etti.
“Haftalık Siyasi Gazete” ibaresi bulunan künyede Mesul Müdür olarak Yenişehir
Postası Gazetesi’nin mesul müdürü Osman Bektaş görevine bu gazetede de devam etmekteydi.
28x41 ebadında dört sayfa olarak okuyucuya sunulan gazete el dizgisi ve sallama
pedal ile Bursa’da Yılmaz Basımevi’nde basılmakta idi. Künyesinde idarehane
binası adresi olarak Eski sebze Pazarı No:4 Yenişehir adresi gözükmektedir.
Satış fiyatı ise 15 Kuruş olarak belirtilmiştir.
Gazetenin
sadece 2 Mayıs 1961 tarihli 10 no’lu sayısı Ali Bilgiç’e ait özel arşivde
muhafaza edilmektedir. İlk sayının tarihi ile ilgili kesin ve net bir bilgi
bulunamamasına rağmen 10 no’lu sayıdan bir hesaplama yaparak ilk sayı tarihine
ulaşabiliriz. Haftalık olarak Salı günleri yayımlanan gazete 10. sayısına dek
aralıksız çıktığı varsayılırsa ilk sayının 28 Şubat 1961 tarihinde yayınlanmış
olması gerekmektedir.
Girişimci
bir kişiliğe sahip olan Burhan Gençalp gazeteyi yaşatmak için çaba göstermişse
de maliyet unsurları yüzünden yayına son vermek zorunda kalmış gazetenin de
1961 yılı içerisinde son sayısını yayımlamıştır.
Muhasebecilik
ve emlakçılık yapan Burhan Gençalp yaşamını daha sonra Bursa’ya göç ederek
burada sürdürmüştür.
Hürses Gazetesi: Yenişehir’in
beşinci gazetesi olarak 19 Haziran 1962 tarihinde ilk sayısını
yayımlamıştır. İlçede
oluşan gazetesizlik boşluğunu değerlendiren Bursa Millet Gazetesi mürettipleri
(dizgicileri) Sadık Anbartepe ve Emin Ayhan tarafından sahipliği üstlenilerek
yayın hayatına girmiştir.
 |
| Hürses Gazetesi'nin 26 Haziran 1962 tarişhli ikinci sayısı |
Logosunun
altında “Haftalık Siyasi Müstakil Gazete” yazan yayının künyesinde idarehane
olarak adresi bir Bursa merkez adresi olan Saray Sineması Aralığı, Karaca Sokak
No:1 Bursa olarak verilmiştir. Bu adres 10 no’lu sayıdan itibaren de Atatürk
Caddesi No:59 Bursa adresi olarak değiştirilmiştir. Yine künyesinden edinilen
bilgilere göre Neşriyatı Fiilen İdare Eden Mes’ul Müdürlük görevini Mudanyalı
bir gazeteci olan ve Bursa’da gazetecilik yapan Muvaffak İnan üstlenmiş
olduğunu görüyoruz. Yenişehir için haberleşme adresi olarak Belediye Meydanı
Şehir Lokantası adresi verilmişse de daha sonraki sayılarda bu adres Ulucami
Karşısı No:22-A Yenişehir olarak güncellenmiştir. Gazetenin İstihbarat
Şefliğini Celâl Bayraktar, Muhabirliğini Ergün Abi, Bursa Muhabirliğini Fahri
Erbasın’ın sürdürdüğü gözükmektedir.
28x41
ebatında dört sayfa ve tipo sistemi ile basılan gazetenin basım yeri Bursa
Millet Gazetesi tesisleridir. Haftada bir Salı günleri yayınlanmaktadır. Fiyatı
15 kuruş olarak görünmektedir.
Gazetenin
4 no’lu sayısından itibaren Yenişehir Muhabiri olarak görev alan Ali Bilgiç 9
no’lu sayıdan itibaren de Sanat Köşesi yönetmeni olarak karşımıza çıkmaktadır.
Gazetenin 5. sayısında İstihbarat Şefi olarak Alev Ataş ismi yer almış 13 no’lu
sayıda ise İstihbarat Şefi Kahraman Atılgan olarak değiştirilmiştir.
Millet
Gazetesinde çalışırken bir yanda da Yenişehir’de gazete çıkaran Sadık Anbartepe
ve Emin Ayhan gazetenin yayım hayatı boyunca hemen tüm hafta sonlarını
Yenişehir’de gazete yayımcılığı için sarf ederlerken tüm güçlüklere rağmen
gazeteyi 31 sayı boyunca çıkarma başarısını gösterebilmişlerdir. Yenişehir
gazetesinin 1 Ocak 1963 tarihinde yayımlanmaya başlamasıyla Mart 1963 tarihinde
yayın yaşamından çekilmişlerdir.
Gazetenin
yayımlanmış tüm nüshaları Ali Bilgiç’e ait özel arşivde muhafaza edilmektedir.
 |
| Yenişehir Gazetesi'nin 1 Ocak 1963 tarihli ilk sayısı |
Yenişehir Gazetesi:
1 Ocak 1963 tarihinde Yenişehir’de şehrin altıncı Gazetesi olarak yayın
hayatına başladı.
1961
yılında Bilecik’te lise öğrencisi iken “Bilecik Birlik Gazetesi”nde tanıştığı
gazetecilik mesleğini 1962-63 yıllarında Bursa Yeni Ant, Millet ve Yenişehir
Hürses Gazetelerinde muhabir olarak çalışarak sürdüren genç Ali Bilgiç
tarafından kurulmuştur. Yayın hayatına başladığı dönemde yasa gereği yaşı
gazete sahibi olmaya müsait olmamasından dolayı gazetenin sahipliğini
arkadaşları üstlenmiştir.
Yenişehir
Gazetesi’nin ilk sayısında gazetenin sahipleri olarak; Mehmet Akalın ve Mustafa
Emil Tekin görünmektedir. Neşriyatı Fiilen İdare Eden Mes’ul Müdürlük görevinde
ise yine Mustafa Emil Tekin ismi mevcuttur. 1976 yılından bu yana da gazetenin
sahibi olarak Ali Bilgiç yer almıştır. Gazetenin künyesinde idarehane adresi
olarak Çatalçeşme Sokak No:29/A Yenişehir adresi mevcuttur. Bu adres bir yıl
geçmeden Kütüphane Sokak No: 4 Yenişehir olarak güncellenmiştir.
28x41
ebadında yayımlanan gazete yayımlandığı ilk yıl Bursa’da bulunan Taşman
Matbaasında dizgi ve baskısı yapılırken Ekim 1963 tarihinden itibaren kendi
tesislerinde basılmaya başlanmıştır. Ali Bilgiç tarafından kurulan bu matbaa da
Yenişehir’in ilk matbaası olma özelliğini taşımaktadır. 1976 yılına kadar el
dizgisi ve sallama pedal ile basılan gazete 1976 tarihinden itibaren sıcak
kurşun dizgi ve otomatik baskı makinalarında basılmış 14 Ekim 1989 tarihinden
itibaren de kendi tesislerinde basılan Türkiye’de ilk ofset gazetesi unvanını
almıştır.
 |
| Yenişehir Gazetesi'nin kurucusu Ali Bilgiç Yenişehir'in ilk matbaası olan Yenişehir Gazetesi Matbaasında gazete basarken (Yıl-1969) |
2009
yılında baskılı olarak yayına devam ederken, daha çok okuyucusuna ulaşmak
amacıyla internet üzerinden PDF formatında yayına geçerek okuyucu ile buluşmaya
başlamıştır. 2009 yılının Eylül ayında başlayan e-gazete önceleri sekiz sayfa
olarak yayınlanırken zaman içerisinde içeriğinin de zenginlemesiyle sayfa
sayısını arttırarak 36 sayfalara kadar çıkmıştır. Yenişehir tarihi ve
kültürünün temel kaynağını oluşturmaya başlayan yayınlar kent ve kentlilik
kimliğinin öne çıkmasında önemli katkılar sunmaktadır. İnternet ortamından
yayınlanan gazete ilçedeki tüm gazetelerin toplam tirajına sahiptir. 2009
yılından bu yana ilgi duyanlara Ata Gayrimenkul’un prestij yayını olarak
ücretsiz ulaştırılmaktadır.
Kurulduğu
1963 yılından bu yana 58. Yılını kutlayan gazete Yenişehir’in en uzun soluklu
gazetesi iken aynı zamanda da Türkiye’de aynı yönetici ile basılan en uzun
soluklu ilçe gazetesi olma unvanına da sahiptir. Yayınlandığı dönemlerde bir
çok kez farklı dallarda ödüllere layık görülmüştür.
Gazetenin
1967 yılı arşivi hariç tüm yayınları Ali Bilgiç’e ait özel arşivde muhafaza
edilmektedir.
 |
| Demokrat Yenişehir Gazetesi'nin Yenişehir Gazetesi'nde yayınlanan 11 Eylül 1964 tarihli haberi |
Demokrat Yenişehir
Gazetesi: Aslen İnegöllü olan emekli bir astsubay tarafından
o sırada
41x57
ebadında tek yaprak olarak yayımlanan gazete İnegöl’de el dizgisi ve pedallı
makine ile basılarak okuyucu ile buluşmuştur. Yayımlanmasında amaç olan
ilanların o dönemde ilçede yayın yapan Yenişehir Gazetesi’ne verilmesinden ve
istimlak ilanlarını alamamasından dolayı üç beş sayı yayım yapan gazete yayın
hayatını sonlandırmıştır. Gazete ile ilgili elde herhangi bir örnek
bulunamamasından dolayı sahibini ve sorumlu müdürünü belirlemek mümkün
olamamıştır.
 |
| Şiir Yaprağı Gazetesi |
Şiir Yaprağı Gazetesi: 1963
yılında “Tutsak Gözler” ve 1970
yılında “Kırık Senfoni” isimli şiir
kitaplarını çıkaran Yenişehir Gazetesi Sahibi Ali Bilgiç şiire olan sevdasından
ve bir şiir gazetesi özleminden 1993 yılının Haziran ayında aylık olarak
yayımlanacak olan “Şiir Yaprağı Gazetesi”ni çıkardı.
Yurt
çapındaki abonelere posta yolu ile dağıtım gerçekleştiren gazetenin tüm
sayıları altı sayfa olarak yayınlandı. Gazete şiire ve sanata ilgi duyan geniş
bir kitlede ilgi ve beğeni uyandırdı. Hasan Hüseyin Yalvaç, Yaşar Faruk İnal
gibi usta kalemlerinde yazılar yazdığı gazete şiirin yanında yayın dünyasından
haberler de yayımlamaktaydı.
İlk
sayısının ardından Ekim 1993, Ağustos 1993 ve Kasım 1993 tarihlerinde de
yayımlanan gazete mali sebeplerden dolayı yayınına son vermek zorunda kaldı.
Ali
Bilgiç’in “Hayatımda yayımladığım en güzel gazete “olarak nitelendirdiği gazete
28x41 ebadında ve Yenişehir Gazetesi Matbaasında basılmakta idi.
Gazetenin
yayımlanmış sayıları Ali Bilgiç’e ait özel arşivde muhafaza edilmektedir.
 |
| Yenişehir Haber Gazetesi'nin 11 Ocak 1994 tarihli ilk sayısı |
Yenişehir Haber
Gazetesi: Yenişehir’in 8. gazetesidir. Demokrat Yenişehir
Gazetesi’nin 1965 yılında kapanmasının ardından 29 yıl gibi bir süre Ali
Bilgiç’in sahipliğinde bulunan Yenişehir Gazetesi’nin ilçede tek gazete olarak
kalmasının ardından 11 Ocak 1994 tarihinde yayın hayatına başlamıştır.
Künyesinde
sahibi olarak Adil Yeltik, sorumlu yazı işleri müdürü olarak da Hüseyin Duman
gözükmektedir. Hafta da bir Salı günleri yayınlanan gazete 25x35 ebadında altı
sayfa olarak yayınını sürdürmüştür. İlk sayıları el dizgisi ve bir süre sonra
mekanik dizgi ile gazete sahibi Adil Yeltik’e ait Akçağ Matbaa Tesislerinde
tipo baskı sistemi ile basılmıştır. 13 no’lu sayıdan sonra Bilecik Sakarya
Matbaacılık tesislerinde ofset tekniği ile basımına devam edilmiştir.
Daha
ziyade 27 Mart 1994 tarihinde yapılan yerel seçimlerin ateşli ortamında
yayımlarını sürdüren gazete seçimin bitmesinin ardından mali sebeplerinde
devreye girmesi ile 17 Mayıs 1994 tarihinde çıkan sayısı ile yayın hayatına son
vermiştir.
Yayımlanan
tüm sayıları Ali Bilgiç’e ait özel arşivde mevcuttur.
 |
| Kardelen Gazetesi'nin 16 Ağustos 1994 tarihli ilk sayısı |
Kardelen Gazetesi: TÜDAB
Gazetecilik ve Matbaacılık Ticaret Ltd. Şti. adına İbrahim Ülker’in sorumlu
müdürlüğünde 16 Ağustos 1994 tarihinde yayın hayatına başlamıştır. Haftalık
olarak yayınlanan gazete Salı günleri okuyucu ile buluşmakta idi. 28x41
ebadında altı sayfa olarak yayın yapan gazete ofset baskı tekniği ile Bilecik
Sakarya Gazetecilik ve Matbaacılık tesislerinde basılmakta idi.
Logosunun
yanında “Sağduyunun sesi bu şehrin gazetesi” yazarken, logosunun altında
“Haftalık Siyasi Gazete” ibaresi bulunmakta idi. Künyesinde idare yeri adresi
olarak Yeni Hal Girgin Sokak No:1 Kat:3 Yenişehir adresi verilmektedir.
31
Ocak 1995 tarihinde yayımlanan 25 no’lu sayı ile yayımına ara veren Kardelen
Gazetesi 1998 yılında imtiyaz hakkı Sami Ayma tarafından devralınarak 1998
yılının Ocak ayında tekrardan yayın hayatına başlamıştır. Sami Ayma’nın gazete
sahipliği döneminde gazete boyutu değişmemişse de sayfa sayısı altı sayfadan
sekiz sayfaya çıkarılmıştır. Bu dönemde gazetenin sorumlu Müdürü yine İbrahim
Ülker’dir. Künyesinde idare yeri olarak Çayır Mahallesi Değirmen Sokak No:10/A
Yenişehir adresi verilirken gazete Ayma Gazetecilik ve Matbaacılık tesislerinde
ofset tekniği ile basılmıştır.
Gazete;
29 Aralık 1998 tarihinde 51 no’lu sayısını yayımladıktan sonra yayım hayatına
son vermiştir.
Gazetenin
yayımlanan tüm sayıları Ali Bilgiç’e ait özel arşivde muhafaza edilmektedir.
 |
| Orhan Efe tarafından ikinci kez yayınlanan Yenişehir Haber Gazetesi'nin 23 Haziran 1998 tarihli ilk sayısı |
Yenişehir Haber
Gazetesi (2): İlçede daha önce Adil Yeltik tarafından
yayımlanmakta olan gazetenin hakları devralınarak; 23 Haziran 1998 tarihinde
Yeni Kuşak Gazetecilik ve Matbaacılık adına Orhan Efe tarafından yeniden yayımlanmaya
başlanmıştır. Sorumlu Müdürü Recep Aydın’dır. Künyesinde gazetenin yönetim yeri
adresi olarak Cumhuriyet Caddesi No:1 Yenişehir adresi belirtilmektedir.
28x41
ebadında 12 sayfa olarak basılan gazete Haftada bir gün Salı günleri okuyucu
ile buluşmakta idi. Dizgisi kendi tesislerinde yapılırken, yayın yaşamının ilk
etabında İnegöl Hilal Ofset ve Bursa Görsel Medya matbaasında basımı
gerçekleşmekte idi.
22
Haziran 1999 tarihinde 52 no’lu sayısı yayınlandıktan sonra yayın hayatına son
vermiştir.
Gazetenin
yayınlanan sayılarından oluşan arşivi Ali Bilgiç’e ait özel arşivde mevcuttur.
Yenişehir Gündem Gazetesi: Sahipliğini Nihat Bıçak’ın üstlendiği gazete 1999 yerel seçimlerinin sıcak atmosferinde 12 Şubat 1999 tarihinde yayın hayatına başlamıştır.
 |
| Nihat Bıçak tarafından yayınlanan Yenişehir Gündem Gazetesi'nin 12 Şubat 1999 tarihli ilk sayısı |
Yayınlanmaya
başladığı dönemde Ata Ofset tesislerinde 25x35 ebadında basılan gazete şu an
Yenişehir Cihan Matbaa Tesislerinde ofset tekniği ile basılmaktadır.
2011
yılı künyesinde sahibi Nihat Bıçak, sorumlu yazı işleri müdürü Nuran Bıçak ve
haber müdürü olarak Fatih Ak gözükürken, 31 Ocak 2020 tarihli sayısında sorumlu
yazı işleri müdürü olarak Murat Bıçak gözükmektedir. Künyede gazetenin iletişim
ve idare adresi olarak Ulucami Mahallesi Karabacak Sokak No:12-14 Yenişehir
adresi mevcuttur.
Yayımlanan
tüm sayılar gazetenin kendi arşivinde yer aldığı gibi, Yenişehir Fatma Göztepe
Şehir Kütüphanesinde ve Ali Bilgiç’e ait özel arşivde gazete koleksiyonu
mevcuttur.
Yenişehir Ekspres
Gazetesi: Halil Gökmen’in sahipliğinde 10 Ekim 2000 tarihinde
yayın hayatına başladı. Yazı İşleri Müdürü olarak Şerife Kor gözükmektedir.
Kendi
tesislerinde ofset tekniği ile basılan gazete 25x35 ebadında ve sekiz sayfadan
oluşmakta idi. Künyesinde yönetim adresi olarak Beysel Çarşısı No:27 Yenişehir
adresi belirtilmektedir.
Gazete
2001 yılı ortalarına doğru yayın hayatına son verirken gazetenin yayımlanmış
tüm sayıları Ali Bilgiç’e ait özel arşivde ve Yenişehir Fatma Boztepe Halk Kütüphanesi arşivinde muhafaza edilmektedir.
 |
| Yeni Haber Gazetesi |
Yeni Haber Gazetesi:
22 Aralık 1999 tarihinde yayınına ara veren Yenişehir Haber Gazetesinin imtiyaz
hakları ile 19 Aralık 200 tarihinde ismi “Yeni Haber” olarak tekrar
yayımlanmaya başlandı. Sahipliğini yine Orhan Efe’nin üstlendiği gazete Sorumlu
Yazı İşleri Müdürü Recep Aydın idi.
Bu
etapta ebadı 25x35 olan gazete 8 sayfa olarak haftada bir Salı günleri okuyucu
ile buluşmakta idi. Künyesinde basım yeri olarak Bursa Görsel Medya Matbaası
ile Okyanus Matbaası gözükmektedir. Yönetim yeri adresi olarak; Yusan İş
Merkezi 2. Kat Yenişehir adresi verilmektedir.
Gazete
29 Mayıs 2001 tarihinde yayım hayatını sonlandırmıştır.
Gazeteye
ait yayımlanan tüm sayıların arşivi Ali Bilgiç’e ait özel arşivde mevcuttur.
 |
| Yenişehir Yörem Gazetesi'nin 14 Kasım 2011 tarihli ilk sayısı |
Yenişehir Yörem
Gazetesi: Yeni Kuşak Gazetecilik Yayıncılık adına Handan Efe sahipliğinde
28 Mayıs 2001 tarihinde ilk sayısını yayınlayarak kuruldu. Kurulduğu dönemde
Sorumlu Müdürlüğünü Recep Aydın, Yayın Yönetmenliğini ise Orhan Efe
üstlenmişti. İdarehane adresi ise Belediye Meydanı No:20 Kat:4 Yenişehir adresi
verilmekte idi.
Yenişehir’de
günlük olarak yayın yapan ikinci gazete olarak okuyucu ile buluşan Yörem
Gazetesi ilk yayımlandığı dönemde 25x35 ebadında sekiz sayfa olarak Ata Ofset
Matbaacılık tesislerinde basılmakta idi.
Bir
dönem Salı, Perşembe, Cuma olmak üzere hafta da üç güne inen gazete yayının
2011 yılı künyesine baktığımızda sahibi olarak Murat Yaşar, sorumlu yazı işleri
müdürü olarak Aysun Oral’ı görmekteyiz.
Türkiye’nin
en iyi ilçe gazetesi seçilen Yörem Gazetesi bugün ulusal gazete boyutunda
renkli ve ofset tekniği ile basılarak günlük olarak yayınlanmaktadır. Ocak 2020
tarihli gazetenin künyesinde tüzel kişilik temsilcisi olarak Kaan Koçak,
imtiyaz sahibi; Kayı İletişim Ltd. Şti adına Ertuğrul Koçak, sorumlu yazı
işleri müdürü Mustafa Efe görünürken iletişim adresi olarak da Kurtuluş
Mahallesi Bilecik Caddesi No:1 adresi yer almaktadır. Arslan Güneydoğu Gaz.
Matbaa ve Kâğıtçılık A.Ş. tesislerinde basılan gazete Tema Basın Dağıtım San ve
Tic. Ltd. Şti tarafından dağıtımı gerçekleştirilmektedir.
Gazetenin
tüm yayımları dijital arşiv ile birlikte kendi arşivinde mevcut olduğu gibi Yenişehir
Fatma Göztepe Şehir Kütüphanesinde ve Ali Bilgiç’e ait arşivde saklanmaktadır.
 |
| Yenişehir Alternatif Gazetesi |
Yenişehir Alternatif
Gazetesi: İlk sayısı 16 Ocak 2002 tarihinde günlük olarak
yayınlanmaya başladı. Yenişehir’de yayınlanan üçüncü günlük gazetedir.
İlk
yayınlandığından sahibi Yeni Kuşak Gazetecilik Yayıncılık adına Handan Efe,
Sorumlu Müdürü Recep Aydın, Yayın Yönetmeni ise Orhan Efe’dir. Künyesinde
iletişim adresi olarak Yenigün Mahallesi Osman Gazi Lisesi Yanı No:3 Yenişehir
adresi yer almakta idi.
Gazete
Yenişehir Ata Ofset tesislerinde 25x35 ebadında 8 sayfa olarak ofset tekniği
ile basılmakta idi.
2011
yılı künyesinde gazete sahibi Kayı İletişim Ltd. Şti. adına Erhan Koçak,
sorumlu yazı işleri müdürü Sevcan Aybey olarak gösterilmektedir.
Yayın
hayatına haftada üç gün olarak devam eden gazete son dönemde yayın politikasını
ve ismini değiştirerek Bursa merkezde “Bursa Alternatif Ekonomi Gazetesi” ismi
ile yayımlanmaya devam edilmektedir.
Gazetenin
tüm yayımları digital arşiv ile birlikte kendi arşivinde mevcut olduğu gibi
Yenişehir Alternatif Gazetesi olarak yayımlanan tüm sayıları da Yenişehir Fatma
Göztepe Şehir Kütüphanesinde ve Ali Bilgiç’e ait özel arşivde saklanmaktadır.
 |
| Uludağ Üniversitesi tarafından tek sayı olarak yayınlanan Yenişehir Postası Gazetesi |
Yenişehir Postası (3): Atatürk’ün
doğumunun 125. Yılı anısına Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü tarafından Yenişehirlilere
armağan olarak 19 Mayıs 2006 tarihinde tek sayı olarak yayımlanmıştır.
Künyesinde
sahibi Uludağ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Yurtkuran, sorumlu yazı
işleri müdürü Uludağ Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Uygulama
ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yusuf Oğuzoğlu gözükmektedir.
Atatürk
özel sayısı içeriğinde ki gazetede Yenişehir ve Atatürk teması işlenmiş şehir
tarihi ile ilgili makalelere yer verilmiştir.
Sekiz
sayfa olarak yayınlanan gazete Uludağ Üniversitesi Basımevi Müdürlüğünde
basılarak ücretsiz olarak dağıtımı yapılmıştır.
 |
| Harun Sak tarafından yayınlanan Harman Gazetesi'nin 5 Eylül 2006 tarihli ilk sayısı |
Harman Gazetesi:
Gazeteciliğe Yenişehir Gazetesi’nde başlayan Harun Sak tarafından 5 Eylül 2006
tarihinde yayınlanmaya başlandı. İlk yayımlandığı dönemde okuyucusu ile günlük
yayın olarak buluşan gazete Yenişehir’in günlük olarak yayımlanan dördüncü
gazetesidir.
Yenişehir
Ata Ofset tesislerinde ofset baskı tekniği ile basılan gazete 25x35 ebadında
sekiz sayfa olarak yayınlanmada idi.
Daha
sonraları haftanın Salı ve Cuma günleri olmak üzere haftada iki kez yayın yapmaya başlayan gazetenin 2011 yılı
künyesinde sahibi olarak Harun Sak, sorumlu müdür olarak Sebiha Sever’in adları
yer almaktadır.
2018
yılı Eylül ayı içerisinde yayımlarına ara veren gazete 31 Ocak 2019 tarihinde
ulusal gazete boyutunda sekiz sayfa olarak yeniden yayınlanmaya başladı. Yeni
yayın döneminde künye bilgilerinde sahibi ve sorumlu müdürü Furkan Sak
gözükmektedir. Gazetenin iletişim adresi ise Bursa Caddesi No:3/1 Yenişehir
olarak belirtilmiştir. Hafta da bir Salı günleri yayınlanan gazetenin dört
sayfası renkli olarak basılmaktadır.
Gazetenin
tüm yayımları kendi arşivinde mevcut olduğu gibi Yenişehir Fatma Göztepe Şehir
Kütüphanesinde ve Ali Bilgiç’e ait özel arşivde saklanmaktadır.
Ayrıntı Gazetesi:
Aslen Yenişehirli olan Emekli Türkçe öğretmeni Hüseyin Şentürk tarafından 19
Mart 2007 tarihinde ilk sayısı yayınlandı.
25x35
ebadında sekiz sayfa olarak yayın hayatına başlayan gazete ilk yıllarda Ata
Ofset Matbaacılık tarafından basılırken sonraları İnegöl Genç Ajans-Matbaa
tarafından basılmaya başlandı. Gazete bugün 26x41 ebadında yayınlanırken
künyesinde iletişim adresi olarak Yenigün Mahallesi Hatip Sokak Lapacılar
Sitesi 1. Blok Yenişehir adresi bulunmaktadır.
Gazetenin
yayımlanan tüm sayıları kendi koleksiyonunda olduğu gibi Yenişehir Fatma
Göztepe Şehir Kütüphanesinde ve Ali Bilgiç’e ait özel arşivde saklanmaktadır.
Memleket Yenişehir
Dergisi: İlk sayısı Ekim
2008 yılında yayımlanmaya başlamıştır. Künyesinde sahibi ve sorumlu yazı işleri
müdürü olarak Ayhan Alpoğuz görünmektedir. İdare adresi olarak da Çayır
Mahallesi Garaj Caddesi No:30/A Yenişehir adresi verilmiştir.
Kültür,
tarih, doğa ve eğitim dergisi niteliğinde yayınlanan yayın özellikle Yenişehir
tarihi hakkındaki makaleleri ile dikkat çekmiş okur tarafından ilgi ile
izlenmişti.
45
günde bir yayınlanan dergi A-4 ebadında 32 sayfa olarak yayınlanmış ve Ata
Gayrimenkul-Matbaa tesislerinde ofset baskı yöntemi ile basılmıştır. 24 sayı
olarak yayınlanan dergi Aralık 2008 tarihinde yayınlanan üçüncü sayısından
itibaren kuşe kâğıda basılmaya başlanmıştı. Son sayısı ise Ağustos-2011
tarihinde yayınlandı.
Derginin
yayımlanan tüm sayıları Mesut Biçer ve Ali Bilgiç’e ait özel arşivde muhafaza
edilmektedir.
Gün Gazetesi:
İlk sayısı 15 Ekim 2008 tarihinde yayınlanan Gün Gazetesi merkezi Yenişehir’de
olan, içerik ve dağıtım yönünden Bursa ve ilçelerini kapsayan yöresel bir
gazetedir.
Yayınlanan ilk sayısında sahibi Gün Gazete ve
Matbaacılık adına Nihat Bıçak, genel yayın yönetmeni Fatih Ak ve yazı işleri
müdürü Murat Bıçak gözükmektedir. Yayın koordinatörü olarak İlyas Çelik, haber
müdürü olarak da Şaban Korkmaz isimleri yer almaktadır.
Haftada
bir Cuma günleri yayımlanan gazete 33x50 ebadında ve 12 sayfa renkli olarak
Bursa Star Ajans Matbaasında basımı yapılmakta idi Künyesinde gazetenin yönetim
adresi; Ulucami Mahallesi Karabacak Sokak No:12/14 Yenişehir, Merkez Şube
adresi ise de Buttim 1. Blok Kat:1 No:138 Bursa adresi belirtilmiştir.
Bir
yıl yayınlanan gazete birinci yılın sonunda yayın hayatını sonlandırmak zorunda
kalmıştır.
İlk Osmanlı Gazetesi:
24 Aralık 2010 tarihinde okuyucu ile buluşan gazete maalesef ikinci sayısını
yayınlayamadan yayın hayatını sonlandırmak zorunda kalmıştır.
Gün
Medya Grup Gazete ve Matbaacılık adına sahipliğini Nihat Bıçak’ın yaptığı
gazetenin yayın yönetmeni Fatih Ak, yazı işleri müdürü olarak da Murat Bıçak
isimleri gözükmektedir.
Bursa
Star Ajans-Matbaacılık tarından basılan gazete 21x29,5 ebadında ve sekiz
sayfadan ibaretti.
Gazetenin
yayınlanan tek sayıya ait nüshası Ali Bilgiç’e ait özel arşivde bulunmaktadır.
Altı Eylül Gazetesi:
İlk sayısı 20 Mayıs 2011 tarihinde yayımlandı. Haftada bir gün Salı günleri
yayımlanmakta idi.
Künyesinde
gazete sahibi olarak Seçmenler Grup adına Bülent Seçmen, sorumlu müdür olarak
da Volkan Erkal Yüksel yer almaktadır. Gazete daha sonraları aynı ölçülerde
İnegöl Genç Ajans Matbaasında basılmaya devam edilmiştir.
Geçtiğimiz
yıl yayımını sonlandıran gazetenin künyesinde yönetim adresi olarak Belediye
Meydanı Ceylanlar İş Merkezi Kat:4 Daire:2 Yenişehir adresi yer almaktadır.
Gazetenin
yayımlanan tüm sayıları Yenişehir Fatma Göztepe Şehir Kütüphanesinde ve Ali
Bilgiç’e ait özel arşivde saklanmaktadır.
Anadolu Gündemi
Gazetesi: Kayı İletişim Ltd. Şti adına sahipliğini Erhan
Koçak’ın üstlendiği gazete 3 Ocak 2012 tarihinde ilk sayısını yayımladı.
Kendi
tesislerinde dijital baskı tekniği ile yayınlanan gazete 25x35 ebadında ve dört
sayfadan oluşmakta idi. Künyesinde sorumlu yazı işleri müdürü olarak Aysun Oral
gözükmektedir. Yönetim yeri adresi olarak; Yenigün Mahallesi Osmangazi Yanı
Büfeler No:3 Yenişehir adresi belirtilmektedir.
Haftada
bir Salı günleri okuyucu ile buluşan gazete on sayı yayımlanmasının ardından
yayım hayatından çekilmiştir.
Gazetenin
yayımlanan tüm sayıları Ali Bilgiç’in şahsi çabaları ile oluşturduğu özel
arşivde muhafaza edilmektedir.
Yenişehir.Com Gazetesi:
İlk
sayısı 15 Ocak 2014 tarihinde yayınlanan gazetedir. Plant Yayımcılık adına
sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü Tayfun Sırman’dır. 1998 yılında forum
sitesi formatında yayına başlayan 1999 yılında haber sitesi niteliğini alan
yenisehir.com internet sitesinin basılı yayın organı olarak kurulmuştur.
15
günde bir yayımlanan gazete ilk yayımlandığı dönemde 32x45 ebadında Bursa’da
Akromas Matbaacılıkta basılmakta idi.
Bugün
kendi tesislerinde dijital baskı sistemi ile basılan gazetenin künyesinde
yönetim yeri adresi olarak; Hıdırbali Mahallesi Alican Caddesi No:1 Kat:2B
Yenişehir adresi bulunmaktadır.
Bursa Şehir ve İnsan
Dergisi: İlk sayısı Haziran 2014 tarihinde yayınlanan dergi
günlük olarak yayınlanmakta olan Yenişehir Gündem Gazetesi’nin ayda bir
yayınlanan eki olarak okuyucu ile buluştu. Künyesinde; yayın sahibi Nihat
Bıçak, sorumlu müdürü Nuran Bıçak, haber müdürü Fatih Ak, editörü ise Murat
Bıçak gözükmektedir.
A-4
ebadında ofset baskı tekniği ile kuşe kâğıda siyah beyaz olarak basılan dergi
38 sayfa olarak Akmat Matbaacılık tesislerinde basılmakta idi.
Ancak
birkaç sayı yayımlanabilen dergi maddi imkânsızlıklardan dolayı yayım hayatına
son vermek zorunda kaldı.
YTSO Ekonomi Dergisi:
Yenişehir Ticaret ve Sanayi Odasının üyelerine ücretsiz olarak yayımladığı
süreli yayındır.
Yenişehir
ekonomisine katkı sağlamak, üyelerini bilgilendirmek amacıyla yayımlanan
derginin imtiyaz sahibi; Yenişehir Ticaret ve Sanayi Odası adına Yönetim Kurulu
Başkanı Orhan Torun’dur. Künyesine göre sorumlu yazı işleri müdürlüğünü Ömer
Hamamcılar yapmaktadır. Yayın kurulu görevlileri Murat Par ve Murat Tümtürk’den
oluşmaktadır. Yayına hazırlık ve yayının baskı işlemleri Plant Kurumsal
tarafından gerçekleştirilmektedir.
İlk
sayısı Ağustos/Kasım 2014 döneminde yayınlanan dergi altı aylık süreler halinde
okuyucu ile buluşurken A-4 ebadında kuşe kâğıda tamamen renkli olarak baskısı
yapılmaktadır.
Derginin
yayımlanan sayıları Yenişehir Ticaret ve Sanayi Odası, yayımcı Plant Kurumsal
ve Ali Bilgiç’de mevcuttur.
Yenişehir Borsa
Dergisi: Yenişehir Ticaret Borsası’nın üyelerine ücretsiz
olarak yayımlayıp sunduğu yayındır.
İlk
sayısı Ağustos 2015 tarihinde yayımlanan dergi yıllık olarak okuyucu ile
buluşmaktadır. Yayın tasarımı ve baskısı Plant Kurumsal tarafından yapılan
dergi kuşe kâğıt üzerine ofset baskı tekniği ile tamamen renkli olarak A-4 ebadında
basılmaktadır.
Yenişehir
Ticaret Borsası adına imtiyaz sahibi Yönetim Kurulu Başkanı Saim Bolaca,
sorumlu yazı işleri müdürü Murat Özlü’dür.
Künyesinde
yönetim adresi olarak; Gündoğan Mahallesi Beyazoğlu Sokak No:8/A Yenişehir
adresi belirtilmektedir.
Yeni Şehir Havadis
Gazetesi: Yenişehir Belediyesinin süreli yayını olarak Ağustos
2014 tarihinde yayımlanmaya başlandı. Bursa Büyükşehir Belediyesi BUFAŞ
tesislerinde basılan gazete 31x44 ebadındadır.
Daha
ziyade belediyenin resmi yayın organı şeklinde belediye hizmetleri ile ilgili
haberler yayımlanmaktadır. Künyesinde sahibi olarak; Yenişehir Belediyesi adına
sahibi Süleyman Çelik, sorumlu yazı işleri müdürü Mustafa Sevim, yayın
koordinatörü Ramazan Ceyhan Oruç, editörler Ahmet Yüce, Türken Kahraman, haber
merkezi ise Zafer Gürel ve Emine Ömriye Topal’dan oluşmaktadır.
Aylık
süreli yayın olarak yayımlanan gazete 2016 yılının Temmuz ayından itibaren
“Yeni Şehir Havadis” ismini aldı. Baskı işlemleri yine BURFAŞ tarafından
yapılan gazetenin son künyesinde; Sahibi Bursa Yenişehir Belediye Başkanlığı,
sorumlu yazı işleri müdürü Ramazan Ceyhan Oruç, haber merkezi Zafer Gürel ve
Osman Gürkan Adana, editör olarak da Emine Öğün Thiede görünmektedir.
Künyesinde iletişim adresi olarak; Bursa Yenişehir Belediyesi Ulucami Mahallesi
Belediye Meydanı No:1 Yenişehir adresi belirtilmektedir.
Gazete
2018 Temmuz ayında yayınlanan sayısı ile yayın hayatını sonlandırmıştır.
Gazeteye ait yayınlanan tüm sayılar Ali Bilgiç tarafından oluşturulan özel
arşivde muhafaza edilmektedir.
YENİŞEHİR’DE GÖRSEL VE İŞİTSEL
BASIN
70’li
yıllarda evlerimize siyah beyaz ve tek kanallı olarak konuk olan televizyon
yayıncılığı aradan geçen çeyrek asırda gelişen teknoloji ile yaygınlaştı.
1990’lı yıllara doğru dünyada gelişen iletişim ve enformasyon teknolojileri
özellikle televizyon ve radyo yayımcılığının yerele inmesine büyük etken oldu. O
yıllarda görsel ve işitsel yayınların Anadolu’nun her köşesinde mantar gibi
türediği bir dönem geçirdik. Hızlı yayılan yerel yayınlar RTÜK’ün kurulup
alelacele bir yasa hazırlanmasına dek devam etti. Yerel televizyon ve
radyoların yasallaşması ile şartlarını yasaya uygun hale getiremeyen ya da yasa
koşullarının ağırlığını kaldıramayan birçok yayımcı da yayımlarını sonlandırmak
zorunda kaldı.
O
yıllarda ilçemizde hem televizyon hem de radyo yayımları ile tanışma fırsatını
bulmuştu. 90’lı yılların başlarında görsel ve işitsel yayınlar konusunda şanslı
olan ilçede bugün yayın yapan tek bir radyo ve tek bir televizyon
bulunmamaktadır. En azından Anadolu’nun birçok taşrasında radyo yayınları
verilirken ilçemizde bu konuda hızlı başlayan ve ümit vadeden yayınların
maalesef ki devamı gelmemiştir.
1993
yılında başlayan yayınlara yine yayın tarihleri baz alınarak bakacak olursak;
Yörem TV: Mart
1993 tarihinde Orhan Efe ve Halil Tüfekçi tarafından kuruldu. YTV logosu ile
hizmet veren televizyonun yayınları Yenişehir merkez ve köylerinden
seyredilebilmekteydi. Yerel haber ve açıkoturumları ile ilçe gündemini
oluşturan TV özellikle 27 Mart 1994 yerel seçimlerinde açık oturum programları
ile ilgi odağı olmuştu.
Belediye
Meydanı adresinde oluşturulan stüdyodan yayın yapan TV 1995 yılında Bursa
merkeze taşındı. RTÜK yayın yasasının çıkmasının ardından yayın izinlerini alan
TV 1996 yılında Cavit Çağlar’ın Yeşim Holding’ine satıldı ve Olay TV olarak
yayınlarına devam etti.
 |
| Yenişehir Yörem TV personeli |
Gişad TV: Mart
1994 tarihinde Yenişehir Genç İşadamları Derneği (GİŞAD) yönetiminin bünyesinde
kurulup yayın hayatına başlamıştır. Sahipliğini GİŞAD adına Zafer Çevik’in üstlendiği kanal Kadir Acarıcın ve Halil İbrahim Söğüt’ün
teşvikleriyle UHF 43 bandından yayın yaparak ilçe merkezinde ve köylerde
seyredilebilmiştir.
Yayın
yönetmenliğini Mahmut Özdemir’in yaptığı Gişad TV özellikle kurulduğu yıl
gerçekleşen 27 Mart 1994 yerel seçimlerinde adaylar ile yaptığı açıkoturumlar
ile ilçe gündemini belirlemiş halk tarafından ilgi ile izlenmiştir.
1995
Aralık ayında yürürlüğe giren RTÜK kanunları sonucunda TV açmanın
gerekliliklerinin ağır olması ve bu gereklilikleri yerine getirememesi
nedeniyle yayını sonlandırmak zorunda kalmıştır.
 |
| Yenişehir Gazetesi'nde Gişad TV haberi |
Radyo Sırdaş:
İlçede bir idealist gençler Erhan Cengiz, Mesut Biçer ve Aziz Meriçoğlu
tarafından kurulan Radyo Sırdaş kurulduğu 1994 yılı sonlarında ilk olarak FM
106,4 frekansından Radyo Kut olarak yayınlarına başladı. Yenişehir’in yayın
yapan ilk ve tek yerel radyosu unvanına sahip radyo Yusan İş Merkezi’nde
bulunan stüdyosundan hizmet vermekte idi. Yenişehir ve köylerinden dinlenebilen
yayınlara canlı telefon bağlantıları ve istekler alınmakta idi.
1
Ocak 1995 yılında resmi işlemlerini tamamlayan radyo yoğunluk olarak müzik
yayını yapmakta ve 24 saat yayına devam etmekte idi. 1996 yılında Radyo Klas
ismini alan yayın Bursa’da aynı isimde başka bir radyonun da bulunması
nedeniyle bir iki ay gibi kısa bir süre sonra Radyo Sırdaş ismini aldı. Radyo
Sırdaş olarak 1997 yılı sonlarına dek yayın yaptı. RTÜK’ün yayın şartlarına
ayak uyduramaması nedeniyle 1997 yılı sonlarında kapanmak zorunda kaldı.
 |
| Yenişehir Radyo Sırdaş DJ ve personeli |
TV10:
Anadolu Gazeteciler Birliği üyelerinin güçlerini birleştirerek kurdukları
Anadolu Medya İletişim Hizmetleri Ticaret ve Sanayi A.Ş. bünyesinde Orhan Efe’nin
sorumluluğunda Yenişehir merkezli olarak 2008 yılı başlarında kuruldu. 15 Mayıs
2008 tarihinde test yayınlarına başlayan TV Türksat 3/A uydusu üzerinden yayın
yapmakta idi. 2010 içerisinde lisansı Almanya’da bir firmaya devredildi.
Bire 1 TV:
İnternet üzerinden yayın yapan kanal Plant Kurumsal adına Tayfun Sırman
tarafından 2019 yılında kurulmuştur. Yenişehir’de oluşturulan stüdyo üzerinden
yerel haber, bölgesel tanıtım ve açıkoturum programlarına ağırlık veren yayın
internet üzerinden abonelerine yayın yapmaktadır.
YENİŞEHİR’DE DİJİTAL BASIN
YAYINCIĞI
Son
yıllarda bilim ve teknoloji alanında oluşan yenilikler tüm dünyada olduğu gibi
ülkemizde de toplumsal, kültürel ve benzer birçok alanda değişiklikleri
beraberinde sürüklemiştir. İki binli yılların başına dek el dizgisi ve sallama
pedal ile baskı ya da sıcak kurşun dizgi yapan gazeteler ve dergiler iki binli
yıllarda bilgisayar ve ofset teknikleri ile tanıştılar. Her geçen gün gelişen
teknoloji bilgi çağı ve bilgi toplumunu oluştururken yazılı basının tirajları
yok seviyelerine kadar indi. Zaten dar alanda, dar ekipman, dar kadro ve dar
bütçe ile ayakta kalabilme mücadelesi veren bir çok yayın kapanmak zorunda
kaldı. Dijital teknolojinin yaygın olarak kullanılması birçok gazete ve dergiyi
klasik yayımcılık ortamından kâğıtsız yayımcılığa itti. Artık insanlar
gazeteyi, dergiyi kâğıda baskıdan değil de dijitalden okuma eğilimine girdiler.
Para vermeden alınan, erişimi kolay olan haber sitelerine eğilim çoğaldı.
Dolayısıyla da insanların talepleri ve istekleri doğrultusunda gelişen internet
haber siteleri artık gazete ve dergilerin yerini almaya başladı. Bugün birçok
gazete ve dergi yayınlarını var olabilme savaşı içerisinde çıkartabilmeye
çalışırken okuyucularına internet ortamı üzerinden de yayın yapmaya uğraş
vermektedirler. Bu bağlamda ilçemizde okuyucularının yerel gündemi takip
edebilmesi amacıyla kurulan ve yayın yapan internet gazeteleri şunlardır;
yenisehir.com:
Sahibi Tayfun Sırman’dır. 1998 yılında kurulan site aynı zamanda Yenişehir’in
dijital ortamda yayın yapan ilk haber sitesi unvanını taşımaktadır. Kurulduğu
dönemde forum sitesi olarak yayım yapan “yenisehir.com”
1999 yılından bu yana yerel ve bölgesel haberleri okuyucularına iletmektedir.
Künyesinde sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü olarak Tayfun Sırman olarak
görülen site merkezi Yenişehir olan 13 Şubat 2007 tarihinde kurulan İYAD
(İnternet Yayıncıları Derneği) üyesidir.
yenisehirim.com:
Sahibi Nihat Bıçak’dır. Mart 2010 tarihinde yayına başlayan sitenin künyesinde;
Haber Editörü olarak Murat Bıçak, İnternet Editörü olarak da Adil Yeltik
gözükmekte. Genel olarak Yenişehir haberlerinin yer aldığı site Yenişehir “Gündem Gazetesi”nin internet ortamında
okuyucu ile uluşması amacını gütmekte.
yenisehiryörem.com:
Kayı İletişim Ldt Şti adına Ertuğrul Koçak’ın sahipliğini üstlendiği ilçede
yayın yapan “Yenişehir Yörem Gazetesi”nin
haberlerini paylaştığı internet sitesidir. Mart 2014 tarihinden bu yana yayın
yapan site Yenişehir haberleri yanında bölge haberleri de yayınlamaktadır.
yenisehir16.com:
Haziran 2015 tarihinde ilçede gazetecilik yapan Fatih Ak tarafından Yenişehir
güncel haberlerinin okuyucu ile buluşması amacıyla kurulmuştur. 1990 yılında
gazeteciliğe başlayan şu an TRT, İhlas Haber Ajansı, A Haber, TGRT , Line TV ve
Kanal 16’da aktif olarak görev yapan Fatih Ak’ın sahipliğini üstlendiği site
daha çok görüntülü haberleri ile ön plana çıkmaktadır.
harmangazetesi.com:
İlçede aynı zamanda “Harman Gazetesi”ni
de yayınlayan Furkan Sak’ın sahipliğini üstlendiği haber sitesidir. Ocak 2016
tarihinde Harun Sak’ın sahipliğinde yayına başlayan site Ocak 2020 tarihinden
Furkan Sak tarafından yayınlanmaya başlanmıştır. Yerel haberlerin yoğunluklu
olarak yayımladığı sitenin zengin yazar kadrosu da ilçe gündemini yakından
takip etmektedir.
memleketyenisehir.com:
Gazeteci Gürhan Adana sahipliğinde Ocak 2016 tarihinde yayınlanmaya
başlanmıştır. Uzun süreden beri ilçede gazetecilik yapan Adana’nın haberlerinin
yayınlandığı ve internet ortamında okuyucu ile buluştuğu site yoğunluk olarak
ilçe haberlerini yayınlamaktadır.
ayrintigazetesi.com: Yenişehir’de
yayımlanmakta olan “Ayrıntı Gazetesi”nin
internet ortamında okuyucusu ile buluştuğu haber sitesidir. Ayrıntı Gazetesi
sahibi Hüseyin Şentürk tarafından Haziran 2012 tarihinde kurulmuştur. Yenişehir
yerel haberlerinin yanında kültürel konulara ve köşe yazarlarına da yer veren
site Yenişehir’de ki vefat haberlerini de okuyucu ile buluşturmaktadır.
DİĞER KAYNAKÇALAR:
·
Ali Bilgiç kişisel arşivi ve Ali Bilgiç
ile çeşitli zamanlarda yapılan görüşmeler
·
Tayfun Sırman ile 18 Ocak 2020 tarihinde
yapılan görüşme
·
Orhan Efe ile 19 Ocak 2020 tarihinde
yapılan görüşme
·
Erhan Cengiz ile 20 Ocak 2020 ve 2 Şubat
2020 tarihlerinde yapılan görüşme
·
Ramazan Ceyhan Oruç ile 21 Ocak 2020 ve 3
Şubat 2020 tarihlerinde yapılan görüşme
·
Fatih Ak ile 26 Ocak 2020 tarihinde
yapılan telefon görüşmesi
·
Harun Sak ile 31 Ocak 2020 tarihinde
yapılan görüşme
·
Zafer Çevik ile 4 Şubat 2020 günü
yapılan görüşme.
[i] Resmi
Gazete, 26 Haziran 2004, Sayı:25504.
[ii] İlber
Ortaylı, Osmanlı Düşünce Dünyası ve Tarih Yazımı, Türkiye İş Bankası Kültür
Yayınları, 2010, s.33.
[iii] Dr.
Bora Erdem, Matbaacılık ve Basım Süreci, Cinius Yayıncılık, Aralık-2017, s. 17.
[iv] Türkiye
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Takvim-i Vekayi maddesi, Cit. 39, s.490.
[v] Selma
Ulus, Yerel Basınımız, Marmara İletişim Dergisi, Sayı: 3, Temmuz 1993, s.78.
[vi] Prof.
Dr. Suat Gezgin, Türkiye’de Yerel Basın, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi
Yayınları, İstanbul-2007, s.14.
[vii]
Osman İbrahimov, Osmanlı Devleti’nde İlk Basın Yayın Faaliyetleri ve Tuna
Gazetesi, Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Sayı:5, Kars-2016,
s.87.
[viii]
Envari Şarkiyye Gazetesinin İncelenmesi ve Günümüz Türkçesine Kazandırılması
Temel Araştırma Projesi Sonuç Raporu, Şubat 2019 Erzurum, s. 18.
[ix] Yılmaz
Akkılıç, Bursa Basın Tarihi Üzerine Bir Deneme”, Bursa Defteri Dergisi,
Haziran-2006, Sayı: 26, s.36
[x] Nevzat
Çalıkuşu, Başlangıcından Günümüze Bursa Dergileri, Bursa Kültür, Sanat ve
Turizm Vakfı Yayınları, 2014, s.13.
[xi]
Alev Sınar Çılgın, Bursa’nın İlk Edebiyat ve Sanat Dergisi: Nilüfer, U. Ü. Fen
Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:7, Sayı:10, 2006/1, s.49.
[xii]
Necati Güven Büyükbaykal, Türkiye’de Yerel Basının İşlevi ve Önemi, İstanbul
Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı:23, 2005, s.83
[xiii]
Haluk Birsen, Yerel Basın Yöneticilerinin Bakış Açılarıyla Eskişehir Yerel
Basını, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Mart
2011, Sayı:1, s.118.
[xiv] Mehmet
Keleş, Bursa’da Taşra Basını
[xv]
Ali Murat Vural, Toplumsal Gelişim Sürecine Katkı Sağlayan Bir Araç Olarak
Yerel Medya, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi dergisi, Sayı:11, 2011,
s.125.
[xvi] Nejdet
Atabek, Tarihsel Süreçte Türkiye’de Yerel Basın ve Yerel Yönetimler, İletişim
Fakültesi Dergisi, s.67.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder